ProjectenVernieuwen kademuren in Amsterdam

Het vernieuwen van ruim 200 kilometer kademuren en 850 bruggen in Amsterdam is een megaproject. Samen met de gemeente Amsterdam heeft Beens Groep met projectmanagement partner Count & Cooper maandenlang aan de voorbereiding gewerkt. Vraagstukken met betrekking tot techniek, logistiek en omgevingsvriendelijk werken vereisen creativiteit en flexibiliteit van alle betrokken partijen. Sinds september 2021 vernieuwen we de kademuur langs de Herengracht 1 – 103. Joyce van Tellingen, projectmanager gemeente Amsterdam en Fred Groot, projectmanager Beens Groep, halen het net met lessons learned op.

Fred Groot en Joyce van Tellingen

Van Tellingen: “Dit eerste deelproject in de binnenstad van Amsterdam kent een aantal belangrijke praktijktoetsen. Ze leveren waardevolle leermomenten op voor vervolgprojecten. Zo werken we niet in de standaard voorgeschreven werkvakken van 35 meter lengte. We hebben voor project Herengracht een convenant opgesteld met o.a. de nood- en hulpdiensten, waardoor we in werkvakken van maximaal 130 meter kunnen werken. Dit bespaart tijd en geld. Vlak voor de uitvoering bleek dat door het wijzigen van uitgangspunten, ook het convenant op een aantal punten aangevuld moest worden om de situatie veilig te houden.”

"Het samenspel van nieuwe oplossingen en evalueren levert waardevolle lessen op."

Joyce van Tellingen projectmanager gemeente Amsterdam

Handelen vanuit vertrouwen

“Het verzoek om extra beheersmaatregelen kwam, toen we al in de startblokken stonden”, vult Groot aan. “We zijn als projectteam meteen in de oplossingsmodus geschoten, zonder vooraf aanvullende overeenkomsten te sluiten voor extra kosten en uren. In the heat of the moment was handelen belangrijker dan papierwerk. Dat handelen vanuit vertrouwen is kenmerkend voor onze samenwerking met de opdrachtgever. Samen met de brandweer bedachten we alternatieve maatregelen en de oplossing bleek een blusleiding. Na een proefopstelling op het terrein van de brandweer kregen we groen licht en konden we, weliswaar 12 weken later, alsnog van start met grotere werkvakken.”

"Eerlijk geld voor eerlijk werk, dat is de basis voor wederzijds vertrouwen."

Fred Groot project manager Beens Groep

Verbluffend eenvoudig en effectief

Als tweede praktijktoets noemt Van Tellingen het ‘werken met een treintje van pontons’. In plaats van de kademuur in delen af te breken en op te bouwen, gaan de verschillende bouwfasen via een treintje van pontons langs de gehele kade. Dit levert een forse besparing in tijd en in aan- en afvoerbewegingen van materiaal en materieel op. “Zo’n optimalisatie in bouwfasen kun je alleen realiseren, als je vroegtijdig met elkaar om tafel gaat. En daar alle partijen bij betrekt die door de uitvoering geraakt worden, denk bijvoorbeeld aan de afdeling Nautisch Beheer van de gemeente Amsterdam. Zij vroegen om passeervakken voor rondvaartboten en om scheepvaartbegeleiding bij tijdelijke stremming van het vaarwater. Voor dat laatste hebben we een verbluffend eenvoudige en zeer effectieve oplossing die de gemeente zo’n 2 ton aan inzet van verkeersregelaars op het water bespaart.”
Groot: “We werken met 2 slagbomen, aan weerszijden van het werkvak, die op afstand worden bediend. Die oplossing komt voort uit het werken in een treintje van pontons. Onze machinist bedient de slagboom vanuit zijn cabine op momenten dat de veiligheid voor de omgeving dit vraagt. Een nieuwe aanpak die we voor het eerst in Amsterdam toepassen. En nu al succesvol is!”

Knap staaltje techniek

“Vanuit de gemeente Amsterdam hebben we een prefab bouwmethode voorgeschreven”, gaat Van Tellingen verder: “Het is het eerste deelproject binnen het programma Bruggen en Kademuren dat op deze manier wordt uitgevoerd. Beens Groep heeft de opdracht meteen omarmd en alle kennis en kunde ingezet om een kwalitatieve verbinding tussen de funderingspalen en de prefab blokken te ontwerpen. Een knap staaltje techniek! Hoe het precies in z’n werk gaat, wordt stap voor stap uitgelegd in de animatie die de aannemer heeft laten maken.”

Omgevingsvriendelijk schakelen

Anderhalf jaar werken in een dichtbevolkte en druk bezochte omgeving vraagt veel van omgevingsmanagement, zeker als het bestuur van stadsdeel Centrum het parkeervrij maken van dit deel van de Herengracht wil koppelen aan het vernieuwen van de kade. En woonboten tijdelijk plaats moeten maken voor werkpontons.

Vervolg omgevingsvriendelijk schakelen

De Herengracht 1 - 103 is al een paar jaar autovrij vanwege de slechte staat van de kade. Bewoners hebben in die periode kunnen ervaren hoe het is om te wonen aan een straat zonder auto’s en met meer ruimte om te verblijven. Toen bewoners aangaven de situatie graag in stand te willen houden, vroeg het bestuur van stadsdeel Centrum of een parkeervrij ontwerp kon worden meegenomen in het kadevernieuwingsproject. Dit verzoek werd gedaan toen het ontwerp en de planning voor de kadevernieuwing al grotendeels klaarlagen.

Ruimte creëren

Joyce van Tellingen, projectmanager voor de gemeente Amsterdam en betrokken bij het programma Bruggen en Kademuren, vertelt: “Het is belangrijk om de buurt goed te betrekken bij de afweging om het ontwerp te herzien naar een parkeervrije inrichting. Als projectteam zijn we niet verantwoordelijk voor de afweging en beslissing om dit deel van de Herengracht parkeervrij te maken, maar wel voor het tijdig opleveren van de vernieuwde kademuur en straat. Daarom hebben we vooral gekeken naar de impact op onze planning. We hebben onze deadlines goed afgestemd met de aannemer die de openbare ruimte naast de kademuur gaat vernieuwen. Door ons als projectteam van opdrachtgever en opdrachtnemer flexibel op te stellen en ruimte te creëren voor een meekoppelkans, zit dit nevenproject nu in onze scope. Het heeft geen invloed op de tijdige oplevering van het project.”

Waardevolle leermomenten

De tijdelijke verhuizing van de woonboten aan de Herengracht 1 tot 103 bleek een waardevolle toets voor het projectteam. Het traject ging niet zonder slag of stoot. Het leverde nuttige lessons learned op voor de verplaatsing van tientallen woonboten en -arken die de komende tijd met het programma Kademuren en Bruggen te maken krijgen.
Uiteindelijk verhuisde een van de drie woonboten twee keer. Eerst naar de overkant van de gracht. Dat was relatief gemakkelijk; alhoewel er door onervarenheid met woonboten wel wat hobbels genomen moesten worden qua voorzieningen als riolering. De tweede verplaatsing naar een locatie verderop langs de gracht, vergde meer voorbereiding. Daar moesten eerst bezwaren op de vergunningaanvraag worden afgehandeld. Als de werkzaamheden klaar zijn, gaan de bewoners van de woonboot met veel plezier naar hun oude stekje terug. Een prachtig plekje aan de vernieuwde kademuur en straat!